‌حسین زارع

دانش‌آموخته‌ی دکتری ریاضی کاربردی دانشگاه تربیت مدرس

‌حسین زارع

دانش‌آموخته‌ی دکتری ریاضی کاربردی دانشگاه تربیت مدرس

آخرین نظرات
  • ۶ آذر ۹۹، ۱۳:۰۰ - امیر حاتمی
    ممنون.

۲ مطلب در فروردين ۱۳۹۵ ثبت شده است

عددهای $e$ و $\pi $ در مباحث مختلف ریاضیات به وفور ظاهر می‌شوند. در این پست قصد داریم به بیان چند دانستنی‌ در مورد آن‌ها بپردازیم. این اعداد را می‌شناسید. $\pi $ نسبت محیط دایره به قطر آن است. مقدار تقریبی $\pi $ تا دو رقم اعشار برابر است با 3.14 . به همین جهت است که روز چهاردهم مارس را به عنوان روز جهانی عدد $\pi $ نامگذاری کرده اند. مقدار تقریبی آن تا 10 رقم اعشار نیز عبارت است از:$$\pi \approx  3.1415926535$$

عدد $e$ مبنای لگاریتم طبیعی است و معمولا در کتاب‌های ریاضی به‌ یکی از دو صورت زیر تعریف می‌شود:$$e=\underset{n\to \infty }{\mathop{\lim }}\,{{(1+\frac{1}{n})}^n}$$ یا عدد مثبت $x$ ی که به‌ازای آن \[\int_{1}^{x}{\frac{1}{t}}\text{  }dt=1\text{  }\]این عدد را گاهی عدد نپر و گاهی عدد اویلر می‌نامند. در حقیقت نخستین بار جان نپر، ریاضیدان اسکاتلندی در سال 1618 با این ثابت مواجه شد، منتها نمادگذاری این عدد، اثبات گنگ بودن آن (1737) و تقریب آن تا 23 رقم اعشار (1748) توسط اویلر صورت گرفت. تقریب این عدد تا 15 رقم اعشار عبارت است از $$e \approx  2.718281828459045$$

۱ نظر موافقين ۰ مخالفين ۰ ۲۸ فروردين ۹۵ ، ۰۰:۰۷
حسین زارع

روش گرادیان مزدوج:

روش گرادیان‌ مزدوج، یک روش تکراری برای حل دستگاه معادلات خطی $Ax=b$ می‌باشد که در آن $A$ ماتریسی $n\times n$ متقارن و معین مثبت است. به سادگی دیده می‌شود که حل دستگاه فوق، هم‌ارز با حل مسئله‌ی بهینه‌سازی درجه دوم زیر است:

$$\min f\left( x \right)=\frac{1}{2}{{x}^{t}}Ax-{{b}^{t}}x$$

 این هم‌ارزی موجب می‌شود که روش گرادیان مزدوج به‌عنوان روشی برای یافتن کمینه‌ی توابع محدب درجه دوم مورد استفاده قرار گیرد. البته همانند بخش قبل می‌توان آن را برای توابع غیر درجه دوم نیز به‌کار برد. توجه کنید که: $$\nabla f\left( x \right)=Ax-b=r\left( x \right).$$ از آن‌جا که روش گرادیان مزدوج، بر پایه‌ی جهت‌های مزدوج بنا شده است، بنابراین ابتدا شرح مختصری از جهت‌های مزدوج می‌آوریم.

تعریف: فرض کنید $A$ یک ماتریس متقارن باشد. بردارهای ${{p}_{1}}$ و ${{p}_{2}}$ را $A$-متعامد یا مزدوج نسبت به $A$ می‌نامیم هرگاه $p_{1}^{t}A{{p}_{2}}=0$. یک مجموعه‌ی متناهی از بردارها مانند $\left\{ {{p}_{1}},{{p}_{2}},\ldots ,{{p}_{l}} \right\}$ را یک مجموعه‌ی $A$-متعامد یا مزدوج نسبت به $A$ می‌نامیم هرگاه به‌ازای هر $i\ne j$ داشته باشیم $p_{i}^{t}A{{p}_{j}}=0$.

مثال: بردارهای ${{p}_{1}}=\left(\begin{matrix}-7\\4\\\end{matrix}\right)$ و ${{p}_{2}}=\left(\begin{matrix}5\\-2 \\\end{matrix} \right)$  نسبت به ماتریس $A=\left( \begin{matrix}2 & 3\\ 3 & 4 \\\end{matrix} \right)$ مزدوج هستند. اگر $A=0$ آن‌گاه هر دو بردار دلخواه، مزدوج هستند و اگر $A=I$ آن‌گاه بردارهای مزدوج بر هم عمودند.

قضیه: فرض کنید $A$ یک ماتریس معین مثبت باشد. اگر مجموعه بردارهای ناصفر $\left\{ {{p}_{1}},{{p}_{2}},\ldots ,{{p}_{l}} \right\}$ ،$A$-متعامد باشند، آن‌گاه این بردارها مستقل خطی هستند.

اثبات: فرض کنید ثابت‌های ${{\lambda }_{1}},{{\lambda }_{2}},\ldots ,{{\lambda }_{l}}$ موجود باشند به‌طوری که:\[{{\lambda }_{1}}{{p}_{1}}+{{\lambda }_{2}}{{p}_{2}}+\ldots+{{\lambda }_{l}}{{p}_{l}}=0\]

چون برای $i\ne j$ ، $p_{i}^{t}A{{p}_{j}}=0$ ، پس با ضرب رابطه‌ی فوق در $A$ و تشکیل ضرب داخلی با ${{p}_{i}}$ داریم ${{\lambda }_{i}}p_{i}^{t}A{{p}_{i}}=0$ و از آن‌جا که $A$ معین مثبت است، پس ${{\lambda }_{i}}=0$.

در ادامه، روش جهت‌های مزدوج را بیان می‌کنیم. این روش به‌خوبی اهمیت جهت‌های مزدوج را نشان می‌دهد.

۶ نظر موافقين ۰ مخالفين ۰ ۲۵ فروردين ۹۵ ، ۲۳:۱۲
حسین زارع